|
Yayın Tarihi: 1.5.2013
|
|
Ek Vitamin yararlı mı?
Beslenmeye yanında ek olarak Vitamin alımının gerekliliği konusunda kanıta dayalı olmayan yanlış bilgiler var. Örneğin C Vitamini`nin soğuk algınlığı önleyici etkisi olduğunun yazılıp çizilmesi gibi. Oysa bunun bilimsel bir dayanağı yoktur. 6 büyük araştırmayı dahil eden bir meta-analiz de 10- 15 haftalık bir zaman dilimi için günde 1 g Vit C tableti alan ve almayan deneklerde, Vit C alan ve almayan grup arasında soğuk algınlığını önleyici olma açısından fark gösterememiştir. Vit C`nin bağışıklık sistemine pozitif etkisini şimdiye kadar hiçbir araştırma gösterememiştir. 65 yaş üzeri normal beslenen insanların multivitamin preparatlarından faydalanabildikleri de henüz gösterilememiştir. Bu yaş grubunda yapılan bir araştırmada (950 denek) sağlık harcamaları açısından vitamin alan ve almayan olarak iki grup karşılaştırıldığında bir fark görülmemiştir. Yorgunluk ve kanda vitamin eksikliği arasındaki bağlantıyı kesin gösteren bir yayın da yoktur. Boşalan rezervleri vitaminle doldurma arzusu bu bakımdan sadece bir hayaldir. Vitaminlerin uzun yaşamaya ve hastalığa yakalanmaya etkisi var mıdır? Pek çok araştırmaya göre serumda Vit C konsantrasyonun yüksek olması kalp damar hastalığı riskini azaltmakta. Buna göre mantıken Vitamin ekstra alımı kalp damar hastalığı riskini olumlu etkilemeli diye düşünebilirsiniz. Oysa ki Cochrane analizi bu varsayımı çürütmekte. Yapılan analize 33 araştırma dahil edilmiş yaklaşık 70000 denekte Vitamin C alanlar ve almayanlar karşılaştırılmış süplementasyonunun total mortaliteye hiçbir etkisinin olmadığı gösterilmiştir. Aynı sonuç Vitamin A, E, Betakarotin, Selen ve diğer antioksidatifler için de alınmıştır. Vitaminlerin kanser önleyici etkisi için aynı hayal kırıklığı söz konusudur. Profilaktik alınan Vitamin preparatlarının kanser önleyici etkisi hiçbir yaş grubunda ve araştırmada gösterilememiştir (buna menapoz sonrası kadınlarda yapılan araştırma dahildir). WHO araştırmasında 80000 kadar menapoza girmiş kadına vitamin preparatları verilmiş ve almayan kadınlarla 8 yıllık bir zaman diliminden sonra karşılaştırılmış, kanser ve kalpdamar hastalığı riskinde bir azalma görülememiştir. Kurtarıcımız folik asit Beslenme ile alınan Folik asitin kalın barsak kanserini önlediği yönünde son yıllarda yayınlar var. Bu etki dışarıdan ek olarak alınan folikasitte görülememiştir. 56000 denekte 10 yıllık bir takip sürecinden sonra folik asit ağırlıklı beslenenlerde kalın barsak kanserlerine yakalanmada bir azalma görülmüştür. Ek olarak alınan folikasit icin bu etki görülememiştir. Vitaminlerin zararı var mı? Yararı olmayan bir şeyin zararı da olmayacağı kanısı doğru değildir. Örneğin sigara içen, sigarayı bırakmış veya asbeste maruz kalmış 18000 bin kadar deneğe koruyucu olarak betakarotin (30 mg) ve Vitamin A (25000 İÜ) verilmiş ve 4 yıl sonunda ek Vitamin alan grupta verilmeyen gruba göre kalpdamar hastalığından ölüm ve toplam ölüm vakası daha çok görülmüştür. Kalp enfarktı geçirmiş hastalara verilen Vitamin E ve Betakarotin yarardan çok zarar vermiştir. Vitamin alan grupta kalpdamar ölümleri zaman içinde daha çok görülmüştür. Ek Vitamin hangi risk grupları için yararlı olabilir? Risk grubu olarak çocuklar, gençler, çok yaşlılar, hamileler, süt veren anneler, vejetaryanlar. profesyonel sporcular, mide küçültücü ameliyat olanlar, anoreksisi olanlar, kronik gastriti olanlar, iltihabı barsak hastalığı olanlar, pankreas ve karaciğer hastalığı olanlar sayılabilir. Ayrıca aşırı alkol alanlarda Vit B, Folik asit, Çinko, Demir takviyesi gerekebilir. Yaşlı, düşkün gruplarda ve yukarıda sayılan risk gruplarında çinko eksikliği de sıklıkla görülebilmektedir bu unutulmamalıdır. Çinko eksikliği kendini ciltte ekzema, yara iyileşme gecikmesi, iştahsızlık, tat alamama ve bağışıklık sisteminin zayıflaması şeklinde gösterebilir. Serumda Çinko eksikliği görülenlere takviyesi yapılmalıdır. Sonuç: Dengeli bol sebzeli meyveli beslenme aslında çoğumuz için yeterlidir, hele hele ülkemiz gibi renk renk mevsiminde her tür sebzeyi bulabildiğimiz coğrafyalarda. Literatur: 1. Hemilä H: Br J Nutr 1997; 77(1): 59–72. 2. Kilonzo MM, et al.: Clin Nutr 2007; 26: 364–370. 3. Bjelakovic G, et al.: Cochrane Database Syst Rev 2008; 16 (2): CD007176. Review 4. Huang HY, et al.: Ann Intern Med 2006; 145(5): 372–385. 5. Neuhouser ML, et al.: Arch Intern Med 2009; 169(3): 294–304. 6. Roswall N, et al.: Cancer Epidem 2010; 34: 40–46. 7. Omenn GS, et al.: NEJM 1996; 334(18): 1150–1155. Doç. Dr. B. Nazan Walpoth nazan.walpoth@insel.ch |
| 2643
|
|
|