Tayfun ÖZKAYA
DOÄžAL TARIM, GELENEKSEL TARIM KARMAÅžASI
Dikkatimi çekmiÅŸti. Bir kahvede “çayınız taze mi? veya “biranız soÄŸuk mu?” diye sorduÄŸunuzda cevap “normal, abi” ise o çay bayat, bira ise ılık oluyordu. Åžimdi organik etiketli ürünlere karşı bizim de katıldığımız yönleri olan bir eleÅŸtirel bakıştan yararlanarak bazıları ürünlerini “doÄŸal” diye isimlendirmeye baÅŸladılar. SorduÄŸunuzda “doÄŸal” diyorlar. Bazı gıda gruplarının ürünlerini dışarda bırakarak söylemek gerekirse bunların epeyi bayağı tarım zehirlerinin ve kimyasal gübrelerin kullanıldığı ürünler oluyor. Bir kere tarım denilen olgu doÄŸal deÄŸildir. Kültürel bir olgudur. DoÄŸal tarım da olmaz şüphesiz. DoÄŸadan kekik toplayıp satıyorsanız buna doÄŸal diyebilirsiniz. Onu da trafiÄŸin yoÄŸun olduÄŸu yol kenarlarından veya termik santrallerin, kirletici sanayilerin çevresinden topluyorsanız epeyce zehirli olduÄŸu kesindir.
Bir baÅŸka benzer sorun ise süpermarketlerde satılan ve bizim endüstriyel ürün dediÄŸimiz yani tarım zehirleri ve kimyasal gübrelerle üretilmiÅŸ ürünlere “geleneksel” denmesi. “Geleneksel” teriminin arkasına parantez içinde “konvansiyonel” ekleniyor. “Geleneksel” terimini Ä°ngilizceye çevirseniz “traditional” oluyor. Bu adlandırma ile sanki zehirleri, kimyasal gübreleri bilmeyen veya kullanmayan çiftçiler kafamızda canlanıyor. Böyle deÄŸil tabii. Ciddi zehir atılmış ürünler bunlar. Limitleri aÅŸar veya aÅŸmaz o ayrı olay. Dolayısıyla bu isimlendirme çok sorunlu ve pek de iyi niyetli deÄŸil. Bir ÅŸey yazacaklarsa ya “konvansiyonel” yazsınlar veya “endüstriyel ürün” desinler.
Organik kanunu gereÄŸince organik etiketi ile satılacak her ürün için sertifika alınmak zorunda. Bu bir sorun, çünkü sertifika çiftçi için bir yük. Ayrıca sertifika ÅŸirketi çiftçi için hem bir kontrolör, hem de çiftçi ÅŸirketin müşterisi. Arada bir çeliÅŸki var. Buradan sorunlar çıkabiliyor. Nitekim Almanya’da da birkaç yıl önce organik etiketi altında satılan yumurtaların önemli bir kısmının aslında endüstriyel olduÄŸu ortaya çıkmıştı. Topluluk destekli tarım grupları sertifika istemiyorlar. Zaten varsa ayrı. Onların da bir sistemi var. Genel olarak “katılımcı sertifikasyon” veya “katılımcı onay sistemi” deniliyor. Çiftçi ziyaret ediliyor. Mayıs böceklerinin kaynaÅŸtığı bir yerde tarım zehirlerinin kullanılmadığı açıkça anlaşılıyor bile. Gerekirse ürünler analize de gönderiliyor. Ancak iliÅŸki bir dayanışma iliÅŸkisi olduÄŸu için sorunlar genellikle gizlenmiyor, birlikte çözülmeye çalışılıyor. Hiç mi sorun yok? Var tabii. Hiç sorun olmadığı iddia edilen yerde aslında faÅŸizm vardır.
Size “ürünüm doÄŸal” diyene şüphe ile bakın. Sorun: Nasıl üretiliyor, olmadı baÅŸkasına sorun. Cep telefonu almak için harcadığınız zamanın, hele dizilere harcanan zamanın onda birini bu iÅŸe ayırsanız epey bilgi toplarsınız.
Tayfun ÖZKAYA
"Tayfun ÖZKAYA" bütün yazıları için tıklayın...
Dikkatimi çekmiÅŸti. Bir kahvede “çayınız taze mi? veya “biranız soÄŸuk mu?” diye sorduÄŸunuzda cevap “normal, abi” ise o çay bayat, bira ise ılık oluyordu. Åžimdi organik etiketli ürünlere karşı bizim de katıldığımız yönleri olan bir eleÅŸtirel bakıştan yararlanarak bazıları ürünlerini “doÄŸal” diye isimlendirmeye baÅŸladılar. SorduÄŸunuzda “doÄŸal” diyorlar. Bazı gıda gruplarının ürünlerini dışarda bırakarak söylemek gerekirse bunların epeyi bayağı tarım zehirlerinin ve kimyasal gübrelerin kullanıldığı ürünler oluyor. Bir kere tarım denilen olgu doÄŸal deÄŸildir. Kültürel bir olgudur. DoÄŸal tarım da olmaz şüphesiz. DoÄŸadan kekik toplayıp satıyorsanız buna doÄŸal diyebilirsiniz. Onu da trafiÄŸin yoÄŸun olduÄŸu yol kenarlarından veya termik santrallerin, kirletici sanayilerin çevresinden topluyorsanız epeyce zehirli olduÄŸu kesindir.
Bir baÅŸka benzer sorun ise süpermarketlerde satılan ve bizim endüstriyel ürün dediÄŸimiz yani tarım zehirleri ve kimyasal gübrelerle üretilmiÅŸ ürünlere “geleneksel” denmesi. “Geleneksel” teriminin arkasına parantez içinde “konvansiyonel” ekleniyor. “Geleneksel” terimini Ä°ngilizceye çevirseniz “traditional” oluyor. Bu adlandırma ile sanki zehirleri, kimyasal gübreleri bilmeyen veya kullanmayan çiftçiler kafamızda canlanıyor. Böyle deÄŸil tabii. Ciddi zehir atılmış ürünler bunlar. Limitleri aÅŸar veya aÅŸmaz o ayrı olay. Dolayısıyla bu isimlendirme çok sorunlu ve pek de iyi niyetli deÄŸil. Bir ÅŸey yazacaklarsa ya “konvansiyonel” yazsınlar veya “endüstriyel ürün” desinler.
Organik kanunu gereÄŸince organik etiketi ile satılacak her ürün için sertifika alınmak zorunda. Bu bir sorun, çünkü sertifika çiftçi için bir yük. Ayrıca sertifika ÅŸirketi çiftçi için hem bir kontrolör, hem de çiftçi ÅŸirketin müşterisi. Arada bir çeliÅŸki var. Buradan sorunlar çıkabiliyor. Nitekim Almanya’da da birkaç yıl önce organik etiketi altında satılan yumurtaların önemli bir kısmının aslında endüstriyel olduÄŸu ortaya çıkmıştı. Topluluk destekli tarım grupları sertifika istemiyorlar. Zaten varsa ayrı. Onların da bir sistemi var. Genel olarak “katılımcı sertifikasyon” veya “katılımcı onay sistemi” deniliyor. Çiftçi ziyaret ediliyor. Mayıs böceklerinin kaynaÅŸtığı bir yerde tarım zehirlerinin kullanılmadığı açıkça anlaşılıyor bile. Gerekirse ürünler analize de gönderiliyor. Ancak iliÅŸki bir dayanışma iliÅŸkisi olduÄŸu için sorunlar genellikle gizlenmiyor, birlikte çözülmeye çalışılıyor. Hiç mi sorun yok? Var tabii. Hiç sorun olmadığı iddia edilen yerde aslında faÅŸizm vardır.
Size “ürünüm doÄŸal” diyene şüphe ile bakın. Sorun: Nasıl üretiliyor, olmadı baÅŸkasına sorun. Cep telefonu almak için harcadığınız zamanın, hele dizilere harcanan zamanın onda birini bu iÅŸe ayırsanız epey bilgi toplarsınız.
Tayfun ÖZKAYA
"Tayfun ÖZKAYA" bütün yazıları için tıklayın...