Foça’da küçük balıkçılara ağır darbe
Bir kenti var eden özelliklerin başında kendine özgülüğü gelir. Foça’yı var eden en önemli özelliklerinden biri balıkçı kasabası olması ve bunu, bugüne kadar yaşatabilmesidir.
Özellikle Küçük Deniz’de sandalları ile, kaldırım kenarlarına koydukları ağları ile, ticari değeri olmayan balıkları yemek için bekleyen kedileri ile, kaldırıma yaydıkları ağlarını onarmaları ile, adalarda yaşayan keklik tavşan gibi hayvanları beslemeye çalışmaları ile, Akdeniz Foku’nu korumak için yürüttükleri mücadele ile, sabahın ilk ışıkları ile kente duyurdukları pat pat motor sesleri ile, kendi aralarında yüksek sesle zaman zaman küfürlü konuşmaları ile Foçalı küçük balıkçı Foça’nın önemli bir kültürel birikimidir.
Foça’nın olmazsa olmazıdır küçük balıkçı.
Küçük Deniz üçgeninde yaşam 25 saattir. Hangi saatinde giderseniz gidin, binbir öykü derlersiniz heybenize. Balıkçısıyla, balık kokularıyla, ağlarıyla, kedileriyle, mavi brandalı tenteleri, kıyıdaki mavi örtü kümeleriyle balıkçı kasabasıdır Foça.
Güzel Foça, balıkçı Foça, balık restoranlarıyla ünlü Foça, balıkçı kültürünü en naif haliyle yaşayan ve yansıtan Foça!
Deniz eli boş döndürmez balıkçıyı pek. Deniz bilir balıkçının bakmakla yükümlü olduklarını, evdeki çoluk çocuğunu, mahalledeki yaşlı teyzeleri, kediyi köpeği, velhasıl ekmek parasını...
Deniz bilir, ekmek parası kazanmaya çalışanların rızk kavgasını.
Ama ağırlaşan ekonomik koşullar içinde gerçek sayıları gün geçtikçe azalan küçük balıkçılar yaşamlarını devam ettirebilecek geliri sağlamakta zorlanmaktadırlar. Birçoğu bulabildikleri başka işlere yönelmeye başlamıştır.
Başlama gerekçesi ne olursa olsun bu yıl altıncısı düzenlenen “Rasgele Balıkçılık Festivali” ve farklı çalışmalar ile amatör olta balıkçılığı özendirilmiştir.
İzmir, Manisa ve yakın çevre kentlerinden Foça’ya olta balıkçılığı yapmak üzere gelenlerin sayısı her geçen gün artmıştır. Bu olta balıkçılarının bir kısmı sahilden, tahta iskelelerden, Büyük Deniz’deki büyük balıkçı teknelerinin üzerinden balık tutarken, bir kısmı da günlük olarak kiraladıkları sandallar veya olta balıkçılığı turları düzenleyen gezi tekneleri ile adaların arasında açık denizde avlanmayı tercih etmektedirler.
Amatör olta balıkçılarının bu tercihleri küçük balıkçılara önemli bir gelir kaynağı olmakta, mesleklerini devam ettirerek yaşamalarına önemli bir katkı sağlamaktadırlar.
Henüz yeni yeni büyümeye başlayan bu gelir pastasından daha fazla pay almaya çalışan tur tekneleri ile küçük balıkçılar arasında sürtüşme de başlamış ve sonuçta amatör balıkçıların sandallar ve tur tekneleri ile denize açılmalarının yasaklanması gündeme gelmiştir.
Çay içerken sohbet ettiğimiz Su ürünleri Kooperatifi başkanı Yaşar Balta sıkıntılı olduğu her halinden belli olan ifadeler ile birçok yetkiliye yönelttiğini söylediği soruları bize de soruyor ve yanıtını da kendisi veriyor.
- Balıkçı nasıl olunuyor?
- Denizden balık tutmak isteyerek kayık almak isteyen bir kişinin ne yapması gerekiyor?
Ve diğer sorular. Özetle, soruları ile açıklanmasını istediği hususlardan biri; aynı özelliklerdeki tekne ile, yıllarca kullandıkları tekneyi, dolaştıkları denizi ve havayı en ayrıntısına kadar bilen kendileri yolcu taşıyamazken, çok basit bir sınav ile belge alan hiçbir şey bilmeyen birisinin nasıl oluyor da dört kişiyi taşıyabildiğini sorguluyor.
Yanımızdaki Şevki kaptan, 9 Eylül Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesine gönderdiği faksa yanıt alamadığını, sorunlarına çözüm üretilmesinde öncü olması gerektiğini düşündüğü üniversite camiasının suskun kalmasından şikayet ediyor.
İbrahim kaptanın da şikayetleri var. Yaşar Balta değişik konularda konuşmaya devam ediyor, hepsi de önemli tespitler. Kooperatifin üye sayısının 135 olduğunu, büyük balıkçı tekneleri kaptanlarını ve çalışanlarının haricinde yaklaşık 60 küçük balıkçı üyelerinin olduğunu söylüyor. Ülkemizde özellikle küçük balıkçıların kayıtlarını tutan bir veri tabanının oluşturulmamış olmasının eksikliğini anlatıyor. Her isteyenin balıkçılık belgesi alabilmesinin saçmalığını anlatıyor.
Elbette kanunların uygulanması konusunda hem fikiriz, ama devletin sosyal devlet olma özelliğini unutmadan kanunların uygulanması ile oluşan olumsuzluklar konusunda çözüm üretmesi gerekmektedir.
Hele ki konu yukarıda değindiğimiz gibi Foça’nın kültürel kimliğini koruyabilmesi hususunda olunca sosyal devlet anlayışının hızla uygulanması gerekliliği apaçık ortadadır. Küçük balıkçıların son günlerde uygulanmaya çalışılan dar bakış açılarının getirdiği yasaklamalar ile yok edilmeye çalışılmayıp korunması konusunda her şey yapılmalıdır. Tarım Bakanlığı, Denizcilik Müsteşarlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın acilen üretecekleri kısa vadeli çözümler ile amatör balıkçıların taşınması konusundaki sıkıntının aşılacağına inanıyoruz.
Uzun vadede hükümetlerin devlet politikası olarak ülkemizin kültürel kimliğini oluşturan Foça’nın küçük balıkçıları gibi kesimlerin yaşamsal gereksinmelerini yaptıkları işlerden karşılayabilmeleri konusunda destekleme politikaları geliştireceklerini düşünmek istiyoruz.
Küçük Deniz’de bir kafede otururken sahil kenarına bağlanmış balıkçı sandallarını hep yerlerinde görmek istiyoruz…
Rasgele!
|
