Zeynep AyÅŸe EDÄ°RNE
MUSTAFA AMCA
''Biz adadan geldik, bize gavur derlerdi burada'' diyordu Mustafa amca, Midilli’yi kastederek.
Foça'nın sembol yerlerinden biri olan Neco'da otururken, söze böyle başladı yaşlı adam.
Çayından bir yudum aldıktan sonra, ceplerinde sigara tabakasını ararken, Bedesten'e bakıp (şu anda Tansaş'ın olduğu bina) ''eskiden burası Foça'nın kalbinin attığı yerdi. Çok büyük kapıları vardı, develer yükü tuz burada depolanırdı. Tuz deyip de geçme evlat, önemli geçim kaynağımızdı. Ben kazmacıydım. Bir de kürekçiler vardı, hamalların dışında. Yelkenli gemiler gelinceye kadar depolanan tuzlar, kaya gibi olur biriktiği yerde. Biz kazmacılar kazmayla dağıtırdık tuzları''.
Kaç kuruş yevmiye aldığını kendi bile hatırlamıyor ama ''yeterdi, idare ederdik'' diyordu. Ve devam ediyordu anlatmaya. Kürekçilerin küfelere yüklediği tuzları, hamallar gemilere yüklerlermiş. Şu anda teknelerin bağlı olduğu Bedesten önünde üç iskele varmış, gemiler oraya yanaşırlarmış.
Bedesten altındaki restaurantları, önlerine bir düzen içinde yerleştirilmiş masa ve sandalyeleri, akıp geçen insan selini görmeden, buğulu gözlerle dalıp, o günleri tekrar yaşarcasına anlatırken ben de yaşıyordum sanki onunla beraber.
Jandarma Komando Okulu’nun olduÄŸu yerin çok eski bir garnizon olduÄŸunu, yine Mustafa amca anlattı.
''Çocuktuk, Mustafa Kemal gelecek dediler'' diye başladı söze. Sigarasını tazeledikten sonra çayından bir yudum aldı. O buğulu gözler çocuksu, heyecanlı bir hale büründü. Kolay mıydı? Koca Mustafa Kemal geliyordu. En temiz, En yeni giysileriyle karşılamışlar koca Paşa'yı... Alkışlarla ve yaşa çığlıklarıyla. Birlikleri denetleyen Paşa, aynı coşkuyla uğurlanmış.
Mustafa amca şimdi İzmir'de bir huzurevinde. Kim bilir ne kadar sıkılıyordur? Rahatı yerinde olsa da Foça'sız yapamıyor. Arada bir görüyorum yine Neco'da.
Ve Reha Midilli; Foça'yı çaÄŸdaÅŸlaÅŸtıran büyük insan. O da adalı, Mustafa amcanın çaÄŸdaşı. Belki aynı tarihlerde geldiler Foça'ya. Bu cennet beldeye kazandırdıkları saymakla bitmez. Okulları, saÄŸlık tesisleri, sosyal tesisler, karşılıksız verdiÄŸi burslar. Ve Sayın Midilli hala durmuyor. Yüksek okulla birlikte yaptıracağı YaÅŸlılar Evi’ni duyunca daha bir heyecanlandım. Çan dede mevkiinde yapılacakmış. Kartal yuvası gibi, manzarası doyumsuz. YaÅŸlıların günlerini huzurla geçirebilecekleri bir sonbahar yeri. Çan dedenin öyküsünü, daha sonra baÅŸka bir Mustafa amcadan aktarırız. Ama Mustafa amcalar çok azaldı. Yok oluyorlar. Onları yitirmeden biraz daha uzatalım sonbaharlarını.
Yoldan geçen yaşlı bir Foçalı görürseniz girin koluna, bir çay için beraberce... Bakın size neler anlatacak, nerelere götürecek? Mustafa amcalara sahip çıkalım, pamuklara sarıp koruyalım onları. Arkası yok çünkü...
Zeynep AyÅŸe EDÄ°RNE
"Zeynep Ayşe EDİRNE" bütün yazıları için tıklayın...
''Biz adadan geldik, bize gavur derlerdi burada'' diyordu Mustafa amca, Midilli’yi kastederek.
Foça'nın sembol yerlerinden biri olan Neco'da otururken, söze böyle başladı yaşlı adam.
Çayından bir yudum aldıktan sonra, ceplerinde sigara tabakasını ararken, Bedesten'e bakıp (şu anda Tansaş'ın olduğu bina) ''eskiden burası Foça'nın kalbinin attığı yerdi. Çok büyük kapıları vardı, develer yükü tuz burada depolanırdı. Tuz deyip de geçme evlat, önemli geçim kaynağımızdı. Ben kazmacıydım. Bir de kürekçiler vardı, hamalların dışında. Yelkenli gemiler gelinceye kadar depolanan tuzlar, kaya gibi olur biriktiği yerde. Biz kazmacılar kazmayla dağıtırdık tuzları''.
Kaç kuruş yevmiye aldığını kendi bile hatırlamıyor ama ''yeterdi, idare ederdik'' diyordu. Ve devam ediyordu anlatmaya. Kürekçilerin küfelere yüklediği tuzları, hamallar gemilere yüklerlermiş. Şu anda teknelerin bağlı olduğu Bedesten önünde üç iskele varmış, gemiler oraya yanaşırlarmış.
Bedesten altındaki restaurantları, önlerine bir düzen içinde yerleştirilmiş masa ve sandalyeleri, akıp geçen insan selini görmeden, buğulu gözlerle dalıp, o günleri tekrar yaşarcasına anlatırken ben de yaşıyordum sanki onunla beraber.
Jandarma Komando Okulu’nun olduÄŸu yerin çok eski bir garnizon olduÄŸunu, yine Mustafa amca anlattı.
''Çocuktuk, Mustafa Kemal gelecek dediler'' diye başladı söze. Sigarasını tazeledikten sonra çayından bir yudum aldı. O buğulu gözler çocuksu, heyecanlı bir hale büründü. Kolay mıydı? Koca Mustafa Kemal geliyordu. En temiz, En yeni giysileriyle karşılamışlar koca Paşa'yı... Alkışlarla ve yaşa çığlıklarıyla. Birlikleri denetleyen Paşa, aynı coşkuyla uğurlanmış.
Mustafa amca şimdi İzmir'de bir huzurevinde. Kim bilir ne kadar sıkılıyordur? Rahatı yerinde olsa da Foça'sız yapamıyor. Arada bir görüyorum yine Neco'da.
Ve Reha Midilli; Foça'yı çaÄŸdaÅŸlaÅŸtıran büyük insan. O da adalı, Mustafa amcanın çaÄŸdaşı. Belki aynı tarihlerde geldiler Foça'ya. Bu cennet beldeye kazandırdıkları saymakla bitmez. Okulları, saÄŸlık tesisleri, sosyal tesisler, karşılıksız verdiÄŸi burslar. Ve Sayın Midilli hala durmuyor. Yüksek okulla birlikte yaptıracağı YaÅŸlılar Evi’ni duyunca daha bir heyecanlandım. Çan dede mevkiinde yapılacakmış. Kartal yuvası gibi, manzarası doyumsuz. YaÅŸlıların günlerini huzurla geçirebilecekleri bir sonbahar yeri. Çan dedenin öyküsünü, daha sonra baÅŸka bir Mustafa amcadan aktarırız. Ama Mustafa amcalar çok azaldı. Yok oluyorlar. Onları yitirmeden biraz daha uzatalım sonbaharlarını.
Yoldan geçen yaşlı bir Foçalı görürseniz girin koluna, bir çay için beraberce... Bakın size neler anlatacak, nerelere götürecek? Mustafa amcalara sahip çıkalım, pamuklara sarıp koruyalım onları. Arkası yok çünkü...
Zeynep AyÅŸe EDÄ°RNE
"Zeynep Ayşe EDİRNE" bütün yazıları için tıklayın...