Tuncay ARSLAN
TÄ°YATRO
Yılların öğretmeniyim; yıllardır focafoca’da yazıyorum, yıllardır tiyatro yapıyorum ve yıllardır tiyatro ile ilgili bir yazı yazmayı düşünüyorum. Geçenlerde havaya girdim ve “Yazayım.” dedim. Kaynaklara bakarken Özdemir Hoca’nın (Özdemir Nutku) Sahne Bilgisi adlı kitabına takıldım ki bu kitap zaten benim el kitabımdı. Kitabın oyunculukla ilgili bölümleri ile haşır neÅŸir olduÄŸum için diÄŸer kısımlarını incelemeye pek vaktim olmamıştı. GiriÅŸi okuduÄŸumda kalemi yere, sözü ise Özdemir Nutku Hoca’ya bırakmaya karar verdim. Ä°ÅŸte bu yazı:
“Kültürel geliÅŸmeyi saÄŸlayan gizil güçlerden biri tiyatrodur. Öyle ki, sanatsal yaratıyı en etkin bir biçimde topluma aktaran bir araç durumundadır. Tiyatro, uyarı görevini yaptığı kadar toplumu ortak karmaÅŸalarından arındırır, onlara gerçek düşünce gücünü, özgürlüğünü saÄŸlar. Devletin kültür projesi kapsamında yer alması gereken en önemli giriÅŸimi, yetiÅŸme çağında olan gençleri tiyatro eyleminin içine sokmaktır. Toplumu çok yakından ilgilendiren tiyatro halkın önüne bir sonuç olarak çıkar. Ne var ki tiyatronun araç olma özelliÄŸi de vardır. Tiyatronun sonuç oluÅŸu, onun sanatsal bütünlüğünü, araç oluÅŸu ise eÄŸitsel gücünü ışığa çıkartır.
Gençleri tiyatroya yönlendirmenin yararları çoktur. Bunlar arasında şunlar vurgulanabilir:
1- Katılanlara:
a)- Dayanışmayı öğretir.
b)- Toplumsal yaşam için gerekli olan sorumluluk duygusunu sağlar.
c)- Toplumun bireyi ezmesini önler.
d)- Düşünceyi eyleme sokma yeteneğini geliştirir.
e)- Düşünerek, yorumlayarak okumayı öğretir.
f)- Topluluk içinde konuşmayı öğretir.
g)- Doğru ve güzel konuşmayı sağlar.
h)- Kızla erkeğin birlikte çalışmasıyla cinsel yabancılaşmayı; tutarsızlığı ve ölçüsüzlüğü önler; doğal olanı gösterir.
ı)- Çeşitli sanat dalları ile ilgiyi sağlar.
i)- Estetik algılama yeteneğini geliştirir.
2- Ä°zleyenlere:
a)- Toplumun bir üyesi olarak özeni aşılar.
b)- Kamu bilincini saÄŸlar.
c)- Sorunlar üzerine düşünmeyi yargılamayı öğretir.
d)- Sanatsal yaratının değiştirici geliştirici gücünü gösterir.
3- Ayrıca:
a)- Ulusal kimliÄŸi pekiÅŸtirir.
b)- Toplumu bilinçlendirir, sorunlara nesnel gözle bakılmasını sağlar.
c)- Düşünce gücünü ve özgürlüğünü öğretir.
d)- Toplumun aşama yapmasındaki sırayı kısaltır.
e)- Toplumsal duyarlılığı arttırır.
f)- Toplumu ortak bir estetik düzeye çıkarır.
g)- Toplumda kültür birikiminin zenginleşmesine yardımcı olur.
Yukarıda özetlenen düşüncelerde olduğu gibi tiyatronun topluma, yetişkinlere ve özellikle gençlere büyük yararı olduğu bir gerçektir. Ne var ki bugüne kadar tiyatronun önemi yeteri kadar anlaşılmadığı için tiyatro eğitim düzeyindeki çocuklara da yararlı bir duruma getirilmemiştir. Gençlik çağında birçok kişi tiyatronun yapıcı, eğitici ve yaratıcı işlevinden habersiz üniversitelere girmişlerdir. Ortaöğretimde doğru bir tiyatro eğitimi olmadığı için de çocuklarımız, ilerideki yaşamlarına toplumun üyesi ve sağlıklı bir bireyi olarak hazırlanmamış, olgunlaşmamış bir biçimde atılmışlar ve bu hamlıkları yaşamların sonuna değin sürmüştür. Ayrıca toplum içinde yaşama ve toplum içinde kişilikli olma durumu da çözümlenmemiş, önemli bir sorun olarak durmaktadır. Bırakalım taşrayı, bugün büyük kentlerimizdeki okullarımızda bile donuk, renksiz bir eğitim ve baskı altında kişilikleri yok edilmiş gençlere sık rastlanmaktadır. Bu siliklik ise ülkenin geleceği açısından düşündürücüdür.
Çocuklarımızı küçük yaşlardan başlayarak ruhsal ve fiziksel yönlerden estetik ölçülerle hazırlamamız zorunludur. Daha doğru bir dünya istiyorsak, çocuklarımızın geleceğini güvence altına almayı düşünüyorsak tiyatronun eğitsel ve toplumsal katkısını aklımızdan çıkarmamalıyız. Tiyatroyu tek tük örneklerle değil, yurt düzeyinde yaygın bir duruma getirerek etkinleştirmeliyiz. Gereken yaygınlığı ise tiyatroyu ilköğretimden üniversitenin son sınıfına kadar süren ve yaşamın tamamında olan bir etkinlik olarak algılamakla sağlayabiliriz.(*)
(*) Özdemir Nutku, Sahne Bilgisi
Tuncay ARSLAN
"Tuncay ARSLAN" bütün yazıları için tıklayın...
Yılların öğretmeniyim; yıllardır focafoca’da yazıyorum, yıllardır tiyatro yapıyorum ve yıllardır tiyatro ile ilgili bir yazı yazmayı düşünüyorum. Geçenlerde havaya girdim ve “Yazayım.” dedim. Kaynaklara bakarken Özdemir Hoca’nın (Özdemir Nutku) Sahne Bilgisi adlı kitabına takıldım ki bu kitap zaten benim el kitabımdı. Kitabın oyunculukla ilgili bölümleri ile haşır neÅŸir olduÄŸum için diÄŸer kısımlarını incelemeye pek vaktim olmamıştı. GiriÅŸi okuduÄŸumda kalemi yere, sözü ise Özdemir Nutku Hoca’ya bırakmaya karar verdim. Ä°ÅŸte bu yazı:
“Kültürel geliÅŸmeyi saÄŸlayan gizil güçlerden biri tiyatrodur. Öyle ki, sanatsal yaratıyı en etkin bir biçimde topluma aktaran bir araç durumundadır. Tiyatro, uyarı görevini yaptığı kadar toplumu ortak karmaÅŸalarından arındırır, onlara gerçek düşünce gücünü, özgürlüğünü saÄŸlar. Devletin kültür projesi kapsamında yer alması gereken en önemli giriÅŸimi, yetiÅŸme çağında olan gençleri tiyatro eyleminin içine sokmaktır. Toplumu çok yakından ilgilendiren tiyatro halkın önüne bir sonuç olarak çıkar. Ne var ki tiyatronun araç olma özelliÄŸi de vardır. Tiyatronun sonuç oluÅŸu, onun sanatsal bütünlüğünü, araç oluÅŸu ise eÄŸitsel gücünü ışığa çıkartır.
Gençleri tiyatroya yönlendirmenin yararları çoktur. Bunlar arasında şunlar vurgulanabilir:
1- Katılanlara:
a)- Dayanışmayı öğretir.
b)- Toplumsal yaşam için gerekli olan sorumluluk duygusunu sağlar.
c)- Toplumun bireyi ezmesini önler.
d)- Düşünceyi eyleme sokma yeteneğini geliştirir.
e)- Düşünerek, yorumlayarak okumayı öğretir.
f)- Topluluk içinde konuşmayı öğretir.
g)- Doğru ve güzel konuşmayı sağlar.
h)- Kızla erkeğin birlikte çalışmasıyla cinsel yabancılaşmayı; tutarsızlığı ve ölçüsüzlüğü önler; doğal olanı gösterir.
ı)- Çeşitli sanat dalları ile ilgiyi sağlar.
i)- Estetik algılama yeteneğini geliştirir.
2- Ä°zleyenlere:
a)- Toplumun bir üyesi olarak özeni aşılar.
b)- Kamu bilincini saÄŸlar.
c)- Sorunlar üzerine düşünmeyi yargılamayı öğretir.
d)- Sanatsal yaratının değiştirici geliştirici gücünü gösterir.
3- Ayrıca:
a)- Ulusal kimliÄŸi pekiÅŸtirir.
b)- Toplumu bilinçlendirir, sorunlara nesnel gözle bakılmasını sağlar.
c)- Düşünce gücünü ve özgürlüğünü öğretir.
d)- Toplumun aşama yapmasındaki sırayı kısaltır.
e)- Toplumsal duyarlılığı arttırır.
f)- Toplumu ortak bir estetik düzeye çıkarır.
g)- Toplumda kültür birikiminin zenginleşmesine yardımcı olur.
Yukarıda özetlenen düşüncelerde olduğu gibi tiyatronun topluma, yetişkinlere ve özellikle gençlere büyük yararı olduğu bir gerçektir. Ne var ki bugüne kadar tiyatronun önemi yeteri kadar anlaşılmadığı için tiyatro eğitim düzeyindeki çocuklara da yararlı bir duruma getirilmemiştir. Gençlik çağında birçok kişi tiyatronun yapıcı, eğitici ve yaratıcı işlevinden habersiz üniversitelere girmişlerdir. Ortaöğretimde doğru bir tiyatro eğitimi olmadığı için de çocuklarımız, ilerideki yaşamlarına toplumun üyesi ve sağlıklı bir bireyi olarak hazırlanmamış, olgunlaşmamış bir biçimde atılmışlar ve bu hamlıkları yaşamların sonuna değin sürmüştür. Ayrıca toplum içinde yaşama ve toplum içinde kişilikli olma durumu da çözümlenmemiş, önemli bir sorun olarak durmaktadır. Bırakalım taşrayı, bugün büyük kentlerimizdeki okullarımızda bile donuk, renksiz bir eğitim ve baskı altında kişilikleri yok edilmiş gençlere sık rastlanmaktadır. Bu siliklik ise ülkenin geleceği açısından düşündürücüdür.
Çocuklarımızı küçük yaşlardan başlayarak ruhsal ve fiziksel yönlerden estetik ölçülerle hazırlamamız zorunludur. Daha doğru bir dünya istiyorsak, çocuklarımızın geleceğini güvence altına almayı düşünüyorsak tiyatronun eğitsel ve toplumsal katkısını aklımızdan çıkarmamalıyız. Tiyatroyu tek tük örneklerle değil, yurt düzeyinde yaygın bir duruma getirerek etkinleştirmeliyiz. Gereken yaygınlığı ise tiyatroyu ilköğretimden üniversitenin son sınıfına kadar süren ve yaşamın tamamında olan bir etkinlik olarak algılamakla sağlayabiliriz.(*)
(*) Özdemir Nutku, Sahne Bilgisi
Tuncay ARSLAN
"Tuncay ARSLAN" bütün yazıları için tıklayın...