Ali Ekber YILDIRIM
Angus bayramı...
“Et fiyatı arttı, getirelim angusları fiyat düşsün” denilerek canlı hayvan ithalatının baÅŸlamasından bu yana bir yıl geçti. BaÅŸka bir anlatımla Türk halkının anguslarla tanışmasının 1. yılı. Angus bayramınız kutlu olsun.
Kasaplık hayvan ile baÅŸlayan, besi hayvanı, karkas et, kurbanlık, koyun, kuzu ile devam eden ithalatın Türkiye’ye faturası ne oldu?
İthalat et fiyatını düşürdü mü?
Tüketiciye ucuz ve sağlıklı et yedirildi mi?
İthalat sürecinde yaşananları özetleyelim.
1- Et fiyatının yükselmeye baÅŸladığı 2009’un sonundan 2010 Nisan ayına kadar Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanlığı 3 kez hayvan sayımı yaptı. Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanı Mehdi Eker: “Ä°thalata gerek yok, yeterli sayıda hayvanımız var” diye açıklama yaptı. Bu açıklamadan kısa bir süre sonra BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın talimatı ile ithalat hazırlıkları baÅŸladı.
2- Et ve Balık Kurumu’na sıfır gümrükle canlı hayvan ve et ithalatı yetkisi verildi. Öncelikle kasaplık canlı sığır ithalatı yapılacaktı. PeÅŸ peÅŸe ihaleler yapıldı. Ä°lk ikisi iptal edildi. Kasaplık canlı sığır ithalatı baÅŸlarken Tarım Bakanlığı ve hükümet yetkilileri, ithal hayvanların Ä°slami koÅŸullara uygun kesilmesi, istihdam yaratılması, deri ve iç organlar dahil hayvanın tümüyle yurt içinde kalması için et ithalatı deÄŸil, canlı hayvan ithalatı yapıldığını ifade ettiler. Ancak, çok zaman geçmeden karkas et ithalatı da baÅŸladı. Ä°thalat, besi materyali, kurban bayramında kurbanlıklar, koyun, kuzu ile devam etti.
3- Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanlığı verilerine göre son bir yılda 160 bin ton et ithal edildi. Aynı dönemde 224 bin 380 baÅŸ kasaplık, 168 bin 939 baÅŸ besilik ve 19 bin 987 baÅŸ kurbanlık olmak üzere toplam 413 bin 306 baÅŸ sığır ithalatı yapıldı. KüçükbaÅŸta ise 378 bin 165 başı kasaplık ve 305 bin 559’u kurbanlık olmak üzere toplam 683 bin 724 baÅŸ ithalat gerçekleÅŸtirildi.
4- Yasal yollardan ithalat sürerken ülkeye kaçak hayvan ve kaçak et giriÅŸi de hızlandı. Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2008’de 710 kilo kaçak kırmızı et ele geçirilirken, 2009’da 4.5 tona, 2010’da ise 75 tona yükseldi. 2009’da ülkeye 19 bin baÅŸ kaçak hayvan giriÅŸi olurken 2010’da yaklaşık 53 bin baÅŸ kaçak hayvan ülkeye girdi. Bu rakamlar ele geçirilenler, birde ele geçirilemeyen var. Kaçakçılıkta da rekor kırıldı.
5- Yasal ve yasal olmayan yollarla ülkeye çok miktarda canlı hayvan ve karkas etin girmesi besicileri iflas noktasına getirdi. Besicilerden hayvan alan dev marketler, et ve et ürünleri üretenler, yemek firmaları ithal ete yönelince besiciler hayvanını kestirecek yer bulamaz oldu. Çok büyük zarara uğradılar. Bu konudaki ayrıntılı haberimizi 9 Mayıs Tarihli Dünya Gazetesi ve www.tarimdunyasi.net adresinden okuyabilirsiniz.
6- Karkas et ithalatı nedeniyle içerde hayvan kesimi azalınca deri sektörü deri bulamaz oldu. Ülkede sakatat sıkıntısı baş gösterdi. Kokoreççiler, çorbacılar, ciğer satanlar sakatat bulmakta zorlandı.
7- Et ve Balık Kurumu’nun ithal ederek dağıttığı besi hayvanları, gümrük vergisinin düşürülmesi ile özel sektörün ithal ettiÄŸi besi hayvanları üreticinin elinde kaldı. Çünkü, bir yandan besi hayvanı ithal edilirken bir yandan da karkas ette gümrük vergisinin yüzde 135’ten yüzde 30’a düşürülmesi et ithalatını cazip hale getirdi. Ä°thal besi hayvanları üreticinin elinde kaldı. Devletin politikasına güvenen besiciler çok büyük zarara uÄŸradı.
8- Yapılan bütün bu işlemlerin tüketiciye ucuz ve kaliteli et sağlamak olduğu iddia edildi. Fakat, tüketici de resmen kazıklandı. Yurtdışından 8 liradan ithal edilen 3.sınıf ithal et, tüketiciye 24-25 liradan satıldı. İthal et, yerli et diye tüketiciye sunuldu. Etiketlerde hangi etin yerli hangisinin ithal olduğu açıkça yazılmadı, bakanlıkta bunu denetleyemedi. Bakanlık her fırsatta ithal ucuz etin tüketiciye pahalıya satıldığını söyledi fakat gereğini yapmadı.
9- YaklaÅŸan genel seçim öncesinde ithalatın açtığı yarayı kapatmak ve üreticiden oy almak için hükümet bir iki geçici önlem aldı. Karkas et ithalatında gümrük vergisini yüzde 30’dan 45’e çıkardı. Fakat, bu artışın hiçbir yararı olmadı. Åžimdi verginin yüzde 60’a çıkarılması bekleniyor. Ä°kinci önlem olarak daha önce üreticiye ödenen kilogram başına 1.5 liralık et teÅŸviki kaldırıldı. Bunun yerine hayvan başına 300 lira ödeme yapılması kararlaÅŸtırıldı. Fakat bu destekte iÅŸe yaramadı. Besici yine hayvanını satacak yer bulamadı.
İthalatın başladığı bir yıl öncesine göre değişen ne oldu? Et fiyatı bir iki küçük dalgalanmadan sonra yine geçen yılın seviyelerinde. Besicilik çok büyük yara aldı. Tüketici güvenirliliği çok tartışılan etleri tüketmek zorunda kaldı. İthalat nedeniyle az sayıdaki firma veya kişiler çok büyük paralar kazandı.
Özetle, bir yıldan bu yana yapılan ithalat üreticiye de tüketiciye de hiçbir yarar sağlamadığı gibi çok büyük zarara neden oldu. İthalatın ülkeye doğrudan ve dolaylı zararı milyarlarca lira ile ifade ediliyor. Böyle olacağı en başında belliydi. Defalarca yazdık, uyardık fakat işe yaramadı. Yaşananlardan sonra fazla söze gerek yok. Birinci yılında hepinizin angus bayramı kutlu olsun!..
Ali Ekber YILDIRIM
www.tarimdunyasi.net
“Et fiyatı arttı, getirelim angusları fiyat düşsün” denilerek canlı hayvan ithalatının baÅŸlamasından bu yana bir yıl geçti. BaÅŸka bir anlatımla Türk halkının anguslarla tanışmasının 1. yılı. Angus bayramınız kutlu olsun.
Kasaplık hayvan ile baÅŸlayan, besi hayvanı, karkas et, kurbanlık, koyun, kuzu ile devam eden ithalatın Türkiye’ye faturası ne oldu?
İthalat et fiyatını düşürdü mü?
Tüketiciye ucuz ve sağlıklı et yedirildi mi?
İthalat sürecinde yaşananları özetleyelim.
1- Et fiyatının yükselmeye baÅŸladığı 2009’un sonundan 2010 Nisan ayına kadar Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanlığı 3 kez hayvan sayımı yaptı. Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanı Mehdi Eker: “Ä°thalata gerek yok, yeterli sayıda hayvanımız var” diye açıklama yaptı. Bu açıklamadan kısa bir süre sonra BaÅŸbakan Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın talimatı ile ithalat hazırlıkları baÅŸladı.
2- Et ve Balık Kurumu’na sıfır gümrükle canlı hayvan ve et ithalatı yetkisi verildi. Öncelikle kasaplık canlı sığır ithalatı yapılacaktı. PeÅŸ peÅŸe ihaleler yapıldı. Ä°lk ikisi iptal edildi. Kasaplık canlı sığır ithalatı baÅŸlarken Tarım Bakanlığı ve hükümet yetkilileri, ithal hayvanların Ä°slami koÅŸullara uygun kesilmesi, istihdam yaratılması, deri ve iç organlar dahil hayvanın tümüyle yurt içinde kalması için et ithalatı deÄŸil, canlı hayvan ithalatı yapıldığını ifade ettiler. Ancak, çok zaman geçmeden karkas et ithalatı da baÅŸladı. Ä°thalat, besi materyali, kurban bayramında kurbanlıklar, koyun, kuzu ile devam etti.
3- Tarım ve KöyiÅŸleri Bakanlığı verilerine göre son bir yılda 160 bin ton et ithal edildi. Aynı dönemde 224 bin 380 baÅŸ kasaplık, 168 bin 939 baÅŸ besilik ve 19 bin 987 baÅŸ kurbanlık olmak üzere toplam 413 bin 306 baÅŸ sığır ithalatı yapıldı. KüçükbaÅŸta ise 378 bin 165 başı kasaplık ve 305 bin 559’u kurbanlık olmak üzere toplam 683 bin 724 baÅŸ ithalat gerçekleÅŸtirildi.
4- Yasal yollardan ithalat sürerken ülkeye kaçak hayvan ve kaçak et giriÅŸi de hızlandı. Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2008’de 710 kilo kaçak kırmızı et ele geçirilirken, 2009’da 4.5 tona, 2010’da ise 75 tona yükseldi. 2009’da ülkeye 19 bin baÅŸ kaçak hayvan giriÅŸi olurken 2010’da yaklaşık 53 bin baÅŸ kaçak hayvan ülkeye girdi. Bu rakamlar ele geçirilenler, birde ele geçirilemeyen var. Kaçakçılıkta da rekor kırıldı.
5- Yasal ve yasal olmayan yollarla ülkeye çok miktarda canlı hayvan ve karkas etin girmesi besicileri iflas noktasına getirdi. Besicilerden hayvan alan dev marketler, et ve et ürünleri üretenler, yemek firmaları ithal ete yönelince besiciler hayvanını kestirecek yer bulamaz oldu. Çok büyük zarara uğradılar. Bu konudaki ayrıntılı haberimizi 9 Mayıs Tarihli Dünya Gazetesi ve www.tarimdunyasi.net adresinden okuyabilirsiniz.
6- Karkas et ithalatı nedeniyle içerde hayvan kesimi azalınca deri sektörü deri bulamaz oldu. Ülkede sakatat sıkıntısı baş gösterdi. Kokoreççiler, çorbacılar, ciğer satanlar sakatat bulmakta zorlandı.
7- Et ve Balık Kurumu’nun ithal ederek dağıttığı besi hayvanları, gümrük vergisinin düşürülmesi ile özel sektörün ithal ettiÄŸi besi hayvanları üreticinin elinde kaldı. Çünkü, bir yandan besi hayvanı ithal edilirken bir yandan da karkas ette gümrük vergisinin yüzde 135’ten yüzde 30’a düşürülmesi et ithalatını cazip hale getirdi. Ä°thal besi hayvanları üreticinin elinde kaldı. Devletin politikasına güvenen besiciler çok büyük zarara uÄŸradı.
8- Yapılan bütün bu işlemlerin tüketiciye ucuz ve kaliteli et sağlamak olduğu iddia edildi. Fakat, tüketici de resmen kazıklandı. Yurtdışından 8 liradan ithal edilen 3.sınıf ithal et, tüketiciye 24-25 liradan satıldı. İthal et, yerli et diye tüketiciye sunuldu. Etiketlerde hangi etin yerli hangisinin ithal olduğu açıkça yazılmadı, bakanlıkta bunu denetleyemedi. Bakanlık her fırsatta ithal ucuz etin tüketiciye pahalıya satıldığını söyledi fakat gereğini yapmadı.
9- YaklaÅŸan genel seçim öncesinde ithalatın açtığı yarayı kapatmak ve üreticiden oy almak için hükümet bir iki geçici önlem aldı. Karkas et ithalatında gümrük vergisini yüzde 30’dan 45’e çıkardı. Fakat, bu artışın hiçbir yararı olmadı. Åžimdi verginin yüzde 60’a çıkarılması bekleniyor. Ä°kinci önlem olarak daha önce üreticiye ödenen kilogram başına 1.5 liralık et teÅŸviki kaldırıldı. Bunun yerine hayvan başına 300 lira ödeme yapılması kararlaÅŸtırıldı. Fakat bu destekte iÅŸe yaramadı. Besici yine hayvanını satacak yer bulamadı.
İthalatın başladığı bir yıl öncesine göre değişen ne oldu? Et fiyatı bir iki küçük dalgalanmadan sonra yine geçen yılın seviyelerinde. Besicilik çok büyük yara aldı. Tüketici güvenirliliği çok tartışılan etleri tüketmek zorunda kaldı. İthalat nedeniyle az sayıdaki firma veya kişiler çok büyük paralar kazandı.
Özetle, bir yıldan bu yana yapılan ithalat üreticiye de tüketiciye de hiçbir yarar sağlamadığı gibi çok büyük zarara neden oldu. İthalatın ülkeye doğrudan ve dolaylı zararı milyarlarca lira ile ifade ediliyor. Böyle olacağı en başında belliydi. Defalarca yazdık, uyardık fakat işe yaramadı. Yaşananlardan sonra fazla söze gerek yok. Birinci yılında hepinizin angus bayramı kutlu olsun!..
Ali Ekber YILDIRIM
www.tarimdunyasi.net
"Ali Ekber YILDIRIM" bütün yazıları için tıklayın...