BHOPAL FELAKETİNDEN NE ÖĞRENECEĞİZ?
Tayfun Özkaya / 2.12.2011
Bundan 27 yıl önce 2 Aralık 1984’de Hindistan’ın Madhya Pradesh eyaletinde Bhopal’de Amerikan Union Carbide şirketine ait tarım ilacı fabrikasında büyük bir gaz kaçağı oldu. Eyalet hükümeti çevrede yaşayan 3787 kişinin derhal öldüğünü bildirdi. Haftalar içinde 3000 daha sonra ise 8000 kişinin öldüğü bildirildi. Toplam ölümler 15 bine dayandı. Yaralıların sayısının 558 125 olduğu bildirildi. Bunların 38 478’inin geçici engelli olduğu, 3900’ünün ise ciddi ve sürekli engelli kaldığı saptandı. Bu felaketin Çernobil’den daha bile çok etkileri olduğu yorumları yapıldı.
Hindistan’da kurulu bu şirketin %49’u devlete aitti. Union Carbide şirketi 2001 yılında Dow Chemical tarafından satın alındı. Yeni şirket bu olayla ilgili sorumluluk yüklenmeyeceğini açıklıyor. Hindistan Hükümeti Union Carbide’den 3,3 milyar dolar tazminat talep etti. Daha sonra 470 milyon dolara anlaştılar. Hayatta kalanla kişi başına sadece 500 dolar düştüğü hesaplanıyor. Konu için açılan dava ancak geçen sene 2010 yılında sonuçlandı ve hepsi de Hintli olan yerel yöneticilerden sekiz kişi ikişer yıl hapse ve her biri 2000 dolar para ödemeye mahkûm edildiler. Oldukça hafif atlattıkları söylenebilir. Şirketin Amerikalı Genel Müdürü bir daha hiç Hindistan’a dönmedi ve hiçbir ceza almadı.
Union Carbide patlamanın bir sabotaj sonucu olduğunu iddia etti. Ancak patlama öncesi birçok kazalar meydana gelmişti ve 1984’de güvenlik sistemlerinin çalışmadığı ileri sürüldü. Greenpeace tarafından kazadan 20 yıl sonra bölgede yapılan bir araştırmada toprakta normalin 6 milyar katı toksik madde bulundu.
Bitkileri böceklerden kurtarmak için yapılan ilaç fabrikası böcekler kadar insanları da öldürdü ve yaraladı. Tarım ilaçlarının kullanımı nedeniyle dünya’da kaç kişinin hasta olup öldüğü ise tam olarak bilinemiyor. Aslında kimyasal tarım ilaçlarından kurtulabiliriz.
Diğer yandan ülkemizde Marmara’da bazı yörelerin toksik maddelerin depolanacağı alanlar olarak belirleneceğini duyuyoruz. Bhopal felaketi şirketlerin gereken önlemleri tam olarak almadığını ve bir kaza olduğunda ortadan kaybolmaya çalıştıklarını gösteriyor.
|
