Foça muhabbetleri
Foçalı hanımlar kalabalık toplantılarını Foça’nın farklı mekânlarında yapıyorlar. Öğleden sonraları Kültür Merkezi'nde, sosyal tesiste, oteller ve kafelerde rastlarsınız onlara. El işlerini yanlarına alıp, çay kahvelerini içerken bolca muhabbet ederler; güncel haberleri ve kasabanın küçük tatlı dedikodularını birbirleriyle paylaşırlar. Bu toplantıların beni ilgilendiren yanı, yerel kültürün ayak izini sürebildiğimiz bilgi ve bilgeliklerin sözel aktarımlar ile açığa çıkması.
2005 yılından bu yana belirli zamanlarda onların yanlarına ilişirim, hep beraber keyifli muhabbetler yaparız. Bazen onlar haber verirler “Nurdan hanım şu gün şurada toplanacağız, bekleriz” diye…
Sevgili Asuman hanımın davetiyle bulunduğum hanımlar toplantısının fotoğraf karelerini ve beraber geçirdiğimiz zamanın serzenişlerini sizlerle de paylaşmak isterim…
Asuman ve Armağan Babaç kardeşler, kökleri Limni’ye uzanan mübadil bir ailenin kızları, Armağan hanım bugünkü toplantıya mazereti nedeniyle gelemediği için kendisini fotoğraf karelerinde göremiyoruz. Bu gurubun geçen yılki toplantılarında da bulunmuştum fakat, köşemde söz etmek kısmet olmamıştı. Bu hafta Küçükdeniz’de bir otelin kafe bölümünde toplandık. El işlerinden, otlardan, hamur işlerinden, unutulan ve geçmişte büyükannelerin yaptıkları çeşitli eski yemeklerden, hanımların genç kızlık dönemlerindeki anılarından bahsettik uzun uzun…
Seviyorum onlarla muhabbeti, yedi yıldan bu yana Foça mutfak kültürü üzerine yaptığım araştırmalar bitecek gibi değil! Tam, kitaplaştı hazır dediğim noktada yeniden başa dönüp yeni keşiflerle karşılaşıyorum, oysa ki kitap çoktan hazır. Bu, hem heyecanlı hem kaygılı bir süreç. Gündelik mutfak geleneklerini ve yemek tariflerini birkaç kişiye daha onaylatmadan kayıt altına almak istemiyorum, o yüzden zamanın yetmediği sanrısına sıkça tutuluyorum.
Dışarıda zemherinin bütün alametleri mevcut, ısıran bir soğuk var. Akıtma, krep, cızdırma ve kaygana (gaygana) tanımları arasında gidip geldik biraz bugün. Dışarıdaki soğuğa inat içerdeki sıcacık ortamda lezzetli yemeklerden söz etmek güzel.
Farklı yerlerden bolca mübadil ve muhacir göçü, Foça’nın mutfak kültürünü de etkilemiş. Akıtmayı adalılar un, su, yumurta ve tuz karışımı ile yaparken, göçmenler bu karışıma yağ ve süt de ilave ediyor. Hatta bazıları kıyılmış ot çeşitlerinden katıp kaygana adı altında tanımlıyor. Foça’ya Yugoslavya, Romanya, Bulgaristan (1936) tarafından gelmiş muhacir bir ailenin ferdi olduğunu belirten Mürvet hanım, başta akıtma olmak üzere hamur işlerinde süt, yumurta ve kaymak kullanmayı sevenlerden. Mürvet hanım bugün kendisi de bir anneanne, genç anneannelerden… Torunlarının karne sevinciyle mutlu olan Mürvet hanımı torunu Berfi Üyücü ile fotoğrafladım.
Küçük grubumuzda Asuman ve Mürvet hanımlardan başka kimler vardı diye şöyle bir sıralayacak olursak; Sibel, Sezin, Afet, Rabia, Uyku, Zeynep, Ayhan, Hatice ve Hayriye hanımlar vardı diyeceğim. Bu hanımlar arasında biri var ki gülümseyen yüzü ufak tefek cüssesiyle şu Foça’ya geldiğim günden beri kapsama alanımdadır! Hayriye Mutlu ve kızı Hatice Mutlu ile geçen yıl sohbet etmiş, öykülerini öğrenince çok duygulanmıştım. Hayriye Mutlu’nun ailesi Yunanistan'ın Kavala şehrinin (Chrysoupoli) Sarışaban Beldesi'nden gelmiş Foça’ya. Mübadele zamanı gemiyle gelirken annesi gemide doğurmuş onu, o yüzden Vaka-i Hayriye (hayırlı olay) deyip adını Hayriye koymuşlar. Yaşlı anneannesi de gemide ölünce denize atılmış, "tıpkı Dedemin İnsanları filmindeki" gibi diyor kızı Hatice hanım. Yaşamlar bin bir çeşit. Film gibi deriz ya, hiç de öyle değil, filmler eksik kalıyor bazı yaşanmışlıkları anlatmakta…
Hayriye Teyze, yaşının gereği pek konuşmuyor lakin kızı Hatice hanımla yeme içme alışkanlıkları üzerine her defasında bolca konuşuyoruz… Balkabağı böreğinden, kesme erişteye, kalbura bastıdan, ot kavurmalarına derken ot çeşitleriyle halen yapılagelen yemekler sayesinde su parası fazla verir olduk diyor. Doğru ya; yemeklik otu bolca yıkamak gerek.
Bir dahaki hanımlar toplantısına kadar sağlıcakla kalın…
www.ascifok.com
|
